Dünyada Cumhurbaşkanı Adayı Tutuklamalarının Etkisi (CHAT GPT)
🔸 Senegal – Ousmane Sonko (2024)
- Durum: Ana muhalefet lideri Sonko, 2023’te yolsuzluk suçlamalarıyla tutuklandı.
- Etkisi: Gençler arasında çok popüler olan Sonko'nun tutuklanması sonrası büyük protestolar patlak verdi.
- Sonrası: Seçimlere katılamadı, ancak desteklediği Bassirou Diomaye Faye kazandı. Bu, halkın "mağdurun tarafında" durduğunu gösterdi.
🔸 Rusya – Alexei Navalny (2021–2024)
- Durum: Putin'in en bilinen rakibi Navalny, 2020’de zehirlenip Almanya’da tedavi gördükten sonra döner dönmez tutuklandı.
- Etkisi: Aday olamadı. Halk protestolar düzenledi; Kremlin muhalefeti sert şekilde bastırdı.
- Sonrası: 2024'te cezaevinde şüpheli şekilde hayatını kaybetti. Seçimlere gölge düştü; Batı ülkeleri sürecin adil olmadığını söyledi.
🔸 Pakistan – Imran Khan (2023–2024)
- Durum: Eski başbakan Khan, yolsuzluk suçlamalarıyla tutuklandı ve seçimlere katılması yasaklandı.
- Etkisi: Partisi (PTI) bağımsız adaylarla yarıştı ve beklenenden çok daha fazla sandalye kazandı.
- Sonrası: Yargı ve askeri vesayet eleştirileri yükseldi. Tutuklama halk desteğini azaltmadı, tersine artırdı.
🔸 Malezya – Anwar Ibrahim (1998–2018)
- Durum: Eski başbakan yardımcısı Anwar, "ahlaki" suçlamalarla yıllarca hapse atıldı. Siyasi nedenlerle olduğu yaygın kanıydı.
- Etkisi: Uzun süre muhalefeti şekillendirdi, 2018’de yeniden serbest bırakıldı.
- Sonrası: 2022’de başbakan oldu. Bu, mağduriyetin uzun vadede güçlü bir siyasi sermaye olabileceğini gösterdi.
🔸 Uganda – Bobi Wine (2021)
- Durum: Genç muhalif lider Bobi Wine, seçim öncesi birçok kez gözaltına alındı ve fiziksel saldırıya uğradı.
- Etkisi: Seçim süreci boyunca sürekli baskı gördü, kampanyası sekteye uğradı.
- Sonrası: Museveni yeniden kazandı. Ancak sonuçlar hem ülke içinde hem de dışında ciddi biçimde sorgulandı.
🔸 Kamboçya – Kem Sokha (2017–2023)
- Durum: Ana muhalefet lideri Sokha, "devleti yıkmaya teşebbüs" suçlamasıyla tutuklandı.
- Etkisi: Partisi (CNRP) kapatıldı. Hun Sen’in partisi rakipsiz kaldı.
- Sonrası: Seçimler tek taraflı hale geldi. Uluslararası gözlemciler Kamboçya’daki demokrasinin sona erdiğini ilan etti.
